Politics of lobbying for legal recognition and social acceptance of same-sex families in Serbia

[S. Dekić]

144 lista

Sociologija - Studije roda, sociologija porodice

Doktorska disertacija bavi se položajem istopolnih porodica u Srbiji, odnosno zagovaranjem njihovog zakonskog priznanja. Do sada, zagovarački proces je vođen prvenstveno od strane lokalnih LGBTQ1 organizacija. U idealnom smislu, ovaj proces podrazumeva artikulaciju narativnih i političkih praksi u javnom prostoru, zasnovanih na ideji jednakosti u ostvarivanju ljudskih prava LGBTQ osoba. Ipak, ovo istraživanje nudi širu analizu procesa zagovaranja, sa ciljem da ga predstavi u odnosu na: (a) izražene potrebe samih istopolnih porodica; (b) narative otpora konzervativnih aktera ideji izjednačavanja istopolnih i heteroseksualnih porodica; te (c) aktuelne, pro-natalne, porodične politike u Srbiji. U analizi ovih pitanja, polazim od četiri istraživačke pretpostavke: 1. Istopolne porodice, bez obzira na njihovu zakonsku nevidljivost, jesu deo porodičnih realnosti u Srbiji; 2. Zagovaranje zakonskog priznanja i društvenog prihvatanja istopolnih porodica definisano je prvenstveno dinamikom i aktuelnim stanjem sukoba između „progresivnih“ i „konzervativnih“ politika; 3. Dosadašnji zagovarački napori insistiraju prvenstveno na paradigmi „ljudskih prava“ i „jednakopravnosti“, koje ističu sličnosti, a ne razlike, između istopolnih porodica i nukleranih, građanskih porodica; 4. Zagovaranje istopolnih porodica ne doprinosi menjanju zvaničnih porodičnih politika u Srbiji, odnosno njihovoj većoj otvorenosti i inkluzivnosti ka porodicama koje pripadaju različitim deprivilegovanim i ranjivim društvenim grupama. Kada je reč o strukturi rada, u uvodnom poglavlju obrazlažem pojam „istopolne porodice“ i predstavljam nalaze glavnih istraživanja rađenih na tu temu. Načelno, ova istraživanja se mogu podeliti na dve grupe. U prvoj grupi nalaze se istraživanja koja se prvenstveno bave unutrašnjim karakteristikama istopolnih porodica. Njihov tematski ojkvir je veoma širok i uključuje pitanja koja se bave različitim oblicima istopolnih porodica i načinima njihovog funkcionisanja u odnosu na nuklearne, heteroseksualne porodice; iskustvima roditeljstva; njihovim položajem unutar šireg sistema srodničkih odnosa, i tome sl. U drugu grupu istraživanja spadaju ona koja se prvenstveno bave karakteristikama i izazovima u dosadašnjem zagovaranju prava istopolnih odnosa. S obzirom na to da je ova tema do sada bila predmet nedovoljnog akademskog interesovanja u Srbiji (Radoman, 2015, 2018; Antonić, 2014; Mršević, 2009) smatram da je davanje šireg uvida u ova istraživanja važno za razumevanje istopolnih porodica i zagovarnaja njihovih prava i u Srbiji. Drugo poglavlje bavi se razmatranjem glavnih karakteristika socijalnog konteksta u kome se kreiraju i artikulišu strategije zagovaranja zakonskog priznanja istopolnih porodica. U tom smislu, unutar poglavlja razmatram neke od glavnih aktera čije aktivnosti oblikuju scenografiju unutar koje se odvija zagovarački proces. Posebna pažnja u okviru ovog poglavlja biće posvećena aktivnostima LGBTQ organizacija koje su, za sada,glavni zagovarači ovih politika., kao i aktuielnim akterima konzervatvnih politika i njihovim narativima o porodici, kao glavnim osporavateljima ovih politika. Konačno, imajući na umu različite ideje o porodici koje ovi različiti akteri artikulišu unutar javnog prostora, nastojaću da situirama ove konstrukte unutar konteksta društva Srbije i i njegovih porodičnih politika u periodu od 2000 -2021. godine. U trećem poglavlju predstavljeni su metod i uzorak istraživanja koje je obavljeno u dve faze. U četvrtom poglavlju opisani su rezultati istraživanja, odnosno okviri politika zagovaranja istopolnih porodica kroz tri ključna aspekta: a) potrebe i iskustva istopolnih porodica u Srbiji, i njihov odnos prema zagovaračkim naporima lokalnih LGBTQ organizacija; b) način na koji se potrebe i iskustva istopolnih porodica (ne) uključuju u model istopolne porodice koji lokalne organizacije kreiraju i artikulišu kroz svoje zagovaračke aktivnosti; c) odnos politika zagovaranja istopolnih porodica prema konzervativnim narativima o porodici, ali i prema aktuelnim politikama porodice u Srbiji. U zaključnom poglavlju sumirani su nalazi istraživanja, sa fokusom na njihove teorijske, analitičke i praktične implikacije i značaj za dalja proučavanja istopolnih porodica, ali i porodice uopšte, u Srbiji. Na kraju rada priložen je i spisak korišćene literature i ostalih izvora.

LGBTQ, porodica, istopolna porodica, roditeljstvo, LGBTQ organizacije, konzervativne politike, zagovaranje

316.356.2:316.362.34:[34(497.11)(043.3) 305(043.3)

Tekst